Μεταφράζω εξαιτίας της ανανεωμένης επικαιρότητάς του, απόσπασμα από συνέντευξη του Νόαμ Τσόμσκι πριν από 12 χρόνια στην Maria Luisa Mendonca, με τίτλο "
Debt, Drugs and Democracy"...
Το ΔΝΤ είναι μια μέθοδος για την αποπληρωμή των επενδυτών και την μεταφορά του ρίσκου στους φορολογουμένους των πλούσιων χωρών. Υπάρχουν δύο μορφές ληστείας που συμβαίνουν ταυτόχρονα: Οι πληθυσμοί των χρεωστών χωρών καταληστεύονται από προγράμματα λιτότητας, ενώ το ίδιο συμβαίνει και στους φορολογούμενους των πλουσίων χωρών. Δεν είναι εξίσου σοβαρό για τους δεύτερους επειδή είναι πλουσιότεροι, αλλά παρόλα αυτά ληστεύονται κι αυτοί. Το ΔΝΤ κοινωνικοποιεί το ρίσκο.
Αυτό έχει μεγάλη σημασία. Ο κόσμος επενδύει στις χώρες του Τρίτου Κόσμου επειδή οι αποδόσεις είναι πολύ υψηλές. Έτσι τα κέρδη είναι μεγαλύτερα σε ένα αγοραίο σύστημα αν τα ρίσκα είναι υψηλότερα. Λίγο-πολύ συσχετίζονται: όσο μεγαλύτερο το ρίσκο, τόσο μεγαλύτερο το κέρδος. Αλλά εδώ είναι κυρίως χωρίς ρίσκο. Ιδιώτες επενδυτές βγάζουν πελώρια κέρδη από εξαιρετικά ριψοκίνδυνες επενδύσεις, αλλά στην συνέχεια, μέσω των διεθνών χρηματοοικονομικών οργανισμών, στην ουσία έχουν δωρεάν "ασφάλιση κινδύνου". Η δομή του συστήματος είναι τέτοια που εκείνοι που τα δανείστηκαν δεν χρειάζεται να πληρώσουν - κοινωνικοποιούν το χρέος κάνοντας τον πληθυσμό να πληρώσει, παρότι δεν ήταν ο πληθυσμός που δανείστηκε τα λεφτά. Εκείνοι που επενδύουν, δεν χρειάζεται να δεχθούν το ρίσκο, επειδή το μεταφέρουν στους πληθυσμούς τους. Έτσι δουλεύουν τα συστήματα αγοράς, μέσα από την κοινωνικοποίηση του ρίσκου και την κοινωνικοποίηση του κόστους, με το ΔΝΤ να δρα σαν μηχανισμός επιβολής της κοινότητας των χρεωστών", όπως το θέτει η Lissakers.
Ποιες είναι συνεπώς οι συνέπειες για την δημοκρατία; Τα τελευταία 20 χρόνια η εξουσία έχει μεταφερθεί στα χέρια του χρηματοοικονομικού κεφαλαίου, και έτσι οι τράπεζες, οι επενδυτές, οι κερδοσκόποι και τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα είναι οι οντότητες που εκπονούν την πολιτική. Η απελευθέρωση των χρηματοοικονομικών ροών δημιουργεί αυτό που ορισμένοι οικονομολόγοι ονομάζουν "εικονική γερουσία": Αν δεν αρέσει στους ιδιώτες επενδυτές κάτι που κάνει μια χώρα, μπορούν να αποσύρουν τα χρήματά τους. Στην ουσία φτάνουν να ορίζουν την πολιτική μιας κυβέρνησης. Αυτό είναι και το νόημα της φιλελευθεροποίησης.
Δεν υπάρχει κάτι το καινοφανές σε όλα αυτά. Όταν εγκαθιδρύθηκε το σύστημα του Bretton Woods - το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα - στα μέση της δεκαετίας του 1940, ένα θεμελιώδες στοιχείο του ήταν η ρύθμιση των χρηματοοικονομικών ροών, για να διατηρούνται τα βασικά νομίσματα μέσα σε ένα σταθερό εύρος κοντά το ένα στο άλλο, προκειμένου να μην υπάρχει νομισματική κερδοσκοπία. Υπήρχαν επίσης και περιορισμοί στην κίνηση των κεφαλαίων - και υπήρχαν καλοί λόγοι για κάτι τέτοιο.
Ήταν κατανοητό πως η απελευθέρωση των κεφαλαϊκών ροών έβλαπτε την οικονομία. Από τότε που η απελευθέρωση του κεφαλαίου ξεκίνησε πριν από 25 χρόνια, όλη η διεθνής οικονομία έχει υποχωρήσει σε σημαντικό βαθμό. Αλλά υπάρχει και ένα ακόμα ισχυρότερο επιχείρημα, που είχε διατυπωθεί ξεκάθαρα στο Bretton Woods: αν επιτρέψεις την ελεύθερη μετακίνηση κεφαλαίων, υπονομεύεις τη δημοκρατία και το κράτος πρόνοιας. Αν μια κυβέρνηση είναι "ανορθολογική" - αν δηλαδή αποφασίσει να κάνει πράγματα προς όφελος του γενικού πληθυσμού και όχι προς όφελος των ξένων επενδυτών, όπως π.χ. επιχείρησε να κάνει ο Itamar Franco όταν αρνήθηκε να πληρώσει το χρέος της πολιτείας του προς την Κεντρική Τράπεζα της Βραζιλίας, τότε μπορεί να τιμωρηθεί άμεσα με την απόσυρση κεφαλαίων. Το νόημα λοιπόν της απελευθέρωσης του κεφαλαίου είναι η μείωση του δημοκρατικού ελέγχου παντού και η υπονόμευση των κοινωνικών προγραμμάτων. Διασφαλίζεται ότι η πολιτική θα έχει σαν στόχο της τον πλουτισμό των επενδυτών, τους κατόχους χρηματοοικονομικού κεφαλαίου, που γίνεται όλο και πιο κερδοσκοπικό, βλάπτοντας έτσι την γενική οικονομία.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ισχύς που έχει αποδοθεί στους κεντρικούς τραπεζίτες είναι σαρωτική. Ορίζουν την πολιτική. Πρόκειται για ισχυρό όπλο εναντίον του δημοκρατικού έλεγχου της εκπόνησης της πολιτικής σε κάθε πεδίο και συμβαίνει όλο και περισσότερο. Και είναι το αναμενόμενο - και σίγουρα το προσδοκώμενο - αποτέλεσμα της απελευθέρωσης των ροών κεφαλαίων.
Σχόλια