Δυο πόρτες έχει η ζωή

Δεν το κάνω επίτηδες - και ούτε έχω κάποιο ιδιαίτερο μένος εναντίον του Nίκου Δήμου, κάθε άλλο: του αναγνωρίζω ότι υπήρξε συνεπής στην πορεία των ιδεών του, αλλά και ότι η πορεία αυτή είχε μια συνέχεια και να μια συνέπεια που λείπει από την δημόσια ζωή - και ότι το κυνήγι της δημοσιότητας ποτέ δεν έμοιασε να τον ελκύει.

Απλώς διάβασα μαζεμένα πράγματα στο σάιτ του μετά από καιρό και ενώ συχνότατα διαφωνώ με κάποια πράγματα που γράφει αλλά δεν τα θεωρώ μείζονα - ή δεν κρίνω σκόπιμο να τα προσωποποιήσω στον Δήμου, όταν άλλοι τα φωνάζουν πολύ πιο κραυγαλέα - δύο συνεχόμενα άρθρα του υπέπεσαν στο είδος του συλλογιστικού οφ-σάιντ που θα το σφυρίζαν και τυφλοί, αλλά επίσης είναι παραδειγματικά μιας ευρύτερης (εσφαλμένης από όσο μπορώ να κρίνω) συλλογιστικής.
Αντίθετα με το πρώτο, αυτό το τελευταίο εμπεριέχει μια ασυνέπεια που ξαφνιάζει στον Δήμου - αλλά για τον λόγο αυτό είναι και εύκολο να απαντηθεί:

Ο Δήμου στο κείμενό του αυτό παραπονιέται για τον αντι-αμερικανισμό που παραβιάζει ανοικτές θύρες. Για το ότι όλοι ασχολούνται με τον Μπους και τα στραβά του την στιγμή που όλη η Ελλάδα είναι ήδη πεισμένη για την αθλιότητα της κυβέρνησής του (την οποία αναγνωρίζει), χωρίς να σημειώνουν το πόσο απαραίτητες είναι στον πλανήτη οι ΗΠΑ και χωρίς να αναδεικνύουν τις άλλες, τις θετικές δυνάμεις που υπάρχουν στην χώρα. Μέχρι εδώ καλά, ας πούμε... Όταν επεξηγούνται αυτά υπάρχει το πρόβλημα:

...Μάλιστα, στην Ελλάδα του εύκολου και λαϊκίστικου αντι-αμερικανισμού, χρήσιμο θα ήταν το αντίθετο: να βρούμε σε τι δεν φταίει ο Μπους (ναι, μπορεί να συμβαίνει και αυτό…) και κυρίως ποιες άλλες δυνάμεις υπάρχουν στις Ηνωμένες Πολιτείες που εκφράζουν θετικές και ουσιαστικές απόψεις.

Και με αυτές δεν εννοώ τον επίσης εύκολο αντι-αμερικανισμό του Τσόμσκυ ή του Βιντάλ, που τους έχουμε θεοποιήσει εδώ, μόνο και μόνο επειδή είναι αντί-...


Παρακαλώ; Αντιαμερικανισμό; Αμερικανών πολιτών; Που σημαίνει τι; Ότι είναι εναντίον του εαυτού τους; Ότι είναι εναντίον της κυβέρνησής τους, ή του Αμερικάνικου εθνικισμού, ή του ιμπεριαλισμού - από πότε αυτό είναι "κακό"; Δεν πρόκειται, αναρωτιέμαι, για κατηγορία με καταφανή στόχο ιδεολογικής προγραφής που σκοπό έχει να εξοστρακίσει τις μιαρές σκέψεις από τον χώρο του "καθώς πρέπει" δημοσίου διαλόγου; Αλλά ο Δήμου ιδιαίτερα δεν δικαιούται να αναπαράγει τον χαρακτηρισμό, γιατί έχει ο ίδιος εν μέρει απαντήσει (με μια μικρή παράφραση) στον εαυτό του:

Ποιος ονομάζεται «αντιαμερικανός»; Συνήθως ο Αμερικανός ή ξένος που γράφει (η λέει) πράγματα δυσάρεστα για τους Αμερικάνους, που ασκεί κριτική ή διατυπώνει απόψεις που δεν τους αρέσουν. Στην περίπτωση του Αμερικάνου, είναι άραγε δύσκολο να καταλάβουμε πως ένας τέτοιος κριτικός σχολιαστής ωφελεί περισσότερο την πατρίδα του από έναν ενθουσιώδη υπέρμαχο;


Το παραπάνω είναι απόσπασμα από την Απολογία ενός ανθέλληνα που ο Δήμου είχε γράψει το 1996 για να αντικρούσει τις κατηγορίες περί ανθελληνισμού που κάποιοι εθνικιστικοί κύκλοι εκτόξευαν εναντίον του, με την λέξη "αντιαμερικάνος" στην θέση του "ανθέλληνας" και "Αμερικάνος" στην θέση του "Έλληνα". Χρειάζεται πολύ φαντασία για να δει κανείς την προγραμματική συγγένεια εκείνων των Ελλήνων που στην Ελλάδα χαρακτηρίζουν "ανθέλληνα" τον Δήμου και (μερίδας έστω) εκείνων των Αμερικανών που χαρακτηρίζουν τον Τσόμσκι στην Αμερική αντιαμερικάνο; Το επιχείρημα δεν ισχύει εκτός Ελληνικών συνόρων;

(Βέβαια στην περίπτωση του Τσόμσκι, θα μπορούσε κανείς να προσθέσει ότι δεν είναι μόνο οι τρελαμένοι υπερπατριώτες που παρακολουθούν Fox και Rush Limbaugh οι οποίοι κατηγορούν τον Τσόμσκι, αλλά και σύσσωμη την Αμερικανική αριστερά, ως αντιαμερικανούς προδότες. Είναι και η "πολιτικά ευπρεπής" διανόηση των δημοκρατικών και οι κρατικοί διανοούμενοι πάσης φύσεως γιατί ο Τσόμσκι θίγει λογικά και τεκμηριωμένα την ηθική νομιμοποίηση της πάσης φύσεως εξουσίας να διοικεί χωρίς να δίνει λόγο - και γιατί επιμένει να διδάσκει στους Αμερικάνους, παραφράζοντας πάλι τον Δήμου, "την πραγματική τους ιστορία" - αυτό όμως είναι μια δεύτερη συζήτηση).

Επίσης ενδιαφέρον έχει να δούμε γιατί παρόμοια κατηγορία δεν εκτοξεύεται εναντίον π.χ. του Μαρκ Τουέιν, ο οποίος είχε ξεφτιλίσει την χώρα του γραπτώς για την εισβολή και αιματηρότατη κατοχή των Φιλιππινών στα τέλη του προπερασμένου αιώνα, ή του Μπέρτραντ Ράσελ που είναι ένας από τους πλησιέστερους σε οπτική διανοούμενους στον Τσόμσκι. Αναρωτιέμαι επίσης γιατί ο Δήμου και άνθρωποι με παρεμφερείς ιδέες και ευαισθησίες με τον Δήμου, δεν θα διανοούνταν (υποθέτω) να επαναλάβει τον χαρακτηρισμό του αντι-Σοβιετικού εναντίον του Ζαχάροφ, ή τον χαρακτηρισμό των αντι-Γάλλων στο ΚΚ Γαλλίας που αντιτάχθηκε στην αποικιοκρατική εμπλοκή της χώρας του επί έναν αιώνα, π.χ. - αλλά δεν έχουν τον παραμικρό δισταγμό να ανακαλύψουν αντιαμερικανισμό όταν πρόκειται για την κριτική εναντίον του Αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Ή δεν υφίσταται τέτοιο πράγμα;

Περί Κλίντον άλλη φορά γιατί πλατειάζω...

Σχόλια

Ο χρήστης Oneiros είπε…
Apologies από τους θαυμαστές του Δήμου (και ξέρω αρκετούς bloggers που τον θαυμάζουν), αλλά μόνο εύκολος δεν είναι ο "αντι-αμερικανισμός" του Chomsky. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι δεν αγαπάει την πατρίδα του (αδύνατο να βγάλεις τέτοιο συμπέρασμα όταν τον έχεις ακούσει να μιλάει από κοντά), κι ότι η κριτική του βασίζεται σε ρηχή επιχειρηματολογία και έλλειψη έρευνας (προσωπικά, η περυσινή ομιλία του στο Αριστοτέλειο, και η θέαση του Manufacturing Consent, λίγα χρόνια πριν στο Φεστιβάλ μου προκάλεσαν ..buffer overflow).

Είναι προσβλητικοί τέτοιοι χαρακτηρισμοί για διανοητές και καλλιτέχνες (μερικοί ακόμα "αντι/αμερικάνοι" για τον κο. Δήμου: Susan Sarandon, John Mellencamp, Kurt Vonnegut...), που έχουν όχι μόνο δικαίωμα αλλά και υποχρέωση να τηρούν κριτική στάση απέναντι στα καθεστώτα των χωρών τους (και όχι μόνο). Αν ο Chomsky "έχει γίνει σούπα", είναι επειδή οι περισσότεροι peers του είναι βολεμένοι στις έδρες και στις δάφνες τους και δεν τολμάνε να αρθρώσουν επικρίσεις γι' αυτά που βλέπουν να συμβαίνουν στη χώρα τους. Ντράπηκα όταν είδα την Ursula LeGuin (διάσημη συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας) να κατεβαίνει μόνη της στο δρόμο για να διαμαρτυρηθεί για τον πόλεμο του Ιράκ, τη στιγμή που η SFWA έβγαζε ανακοινωθέντα ενδεικνυόμενης συμπεριφοράς προς τα μέλη της. Κι αυτό γιατί το συγκεκριμένο genre έχει ακόμα μεγαλύτερη υποχρέωση από τη mainstream λογοτεχνία να καταπολεμήσει τα φαινόμενα αυταρχισμού και σκοταδισμού (όπως έκανε στο παρελθόν).

Στη δική μας χώρα, βέβαια, η διανόηση και η τέχνη κοιμούνται τον ύπνο του νεκρού εδώ και δεκαετίες, όσον αφορά την πολιτική στάση, κι είναι λογικό να μας κάνει εντύπωση η δράση των άλλων (και να μας εκθέτει).

"-Are you, or have you ever been, a member of..."
Ο χρήστης Oneiros είπε…
Και κάτι ακόμα: πάντα με τρόμαζαν οι άνθρωποι που θεωρούν προδότες της χώρας τους όσους καταφέρονται εναντίον του (οποιουδήποτε) καθεστώτος της. Αυτοί οι άνθρωποι συχνά κρύβουν την καρδιά ενός Ροβεσπιέρου.
Ο χρήστης Phantasmak είπε…
Ο Π. Μανδραβέλης γράφει για τον Τσόμσκυ:

O Noam Chomsky, για παράδειγμα, τιμάται για την συνεισφορά του στη γλωσσολογία, αλλά θεωρείται μια γραφική περίπτωση σε ότι αφορά την πολιτική σκέψη.

Πραγματικά, γιατί έτσι; Μπορεί στην Ελλάδα ο "εύκολος αντιαμερικανισμός" να υπάρχει σε αφθονία (γιατί κακά τα ψέματα έτσι είναι. Στην Ελλάδα, οι ΗΠΑ και όλη η Δύση έχουν τη σημασία του Εξαποδώ), αλλά ο Βιντάλ; ο Τσομσκυ; O Moυρ; Για τον τελευταίο έχουν πει ότι μισεί τις ΗΠΑ αλλά μόνο κάτι τέτοιο δε φαίνεται από τις ταινίες και τα βιβλία του.

Ναι, διαβάζω Δήμου και εκτιμώ το έργο του. Όσο για τον κ. Μανδραβέλη, συμφωνώ με αρκετά απ' όσα γράφει, αλλά διαφωνώ με άλλα τόσα. Και οι δύο πληρούν τον πετυχημένο "ορισμό" του "ανθέλληνα" όπως τον εκφράζει ο Δήμου στο βιβλίο του, δηλ. είναι κριτικοί σχολιαστές. Γιατί θα έπρεπε να μην υπάρχουν κριτικοί σχολιαστές και στις ΗΠΑ;
Ο χρήστης KiTaSuMbA είπε…
Από πότε η, έστω καυστική, κριτική σε κυβερνήσεις και πολιτικές έγινε αντί-πατριωτική, αντί-εθνική, αντί-οτιδήποτε; Συγγνώμη, αλλά κάτι τέτοια θυμίζουν άλλες εποχές - ή μήπως τις ξέχασε κι αυτές ο Δήμου;
Ο χρήστης Αταίριαστος είπε…
Δηλώνω θαυμαστής του Δήμου, αλλά στην προκειμένη περίπτωση σε συγχαίρω για το post. Εχεις απόλυτο δίκαιο.
Ο χρήστης Ανδρέας είπε…
Πραγματικά, τέτοια διαστρέβλωση κειμένων τρίτου σπανίως βλέπει κανείς. Συρράπτεις 2 κείμενα με διαφορά 10 ετών που γράφτηκαν με εντελώς διαφορετικά κίνητρα και θέλουν να εξηγήσουν διαφορετικά πράγματα, κάνεις έναν αυθαίρετο παραλληλισμό ανθελληνισμού και αντιαμερικανισμού που είναι σαφώς διαφορετικές έννοιες και παραλείπεις τη βασική παράγραφο που διαχωρίζει την στείρα από τη γόνιμη κριτική:

"Εννοώ τους αμερικανούς στοχαστές, διανοούμενους, δημοσιογράφους, που ναι μεν ασκούν κριτική, αφετέρου όμως έχουν προτάσεις και θέσεις και δεν παραμένουν απλώς στο αφελές αντί-. Εννοώ τις δράσεις και τις κινήσεις που τεκμηριώνουν πως Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι μόνον ο Μπους."

Well done και εις ανώτερα...

Οποιοδήποτε με στοιχειώδη ευφυΐα ας διαβάσει τα κείμενα του Δήμου για να διαπιστώσει πως το παραπάνω post είναι ένα συκοφαντικό ευφυολόγημα.
Ο χρήστης talos είπε…
Εγώ πάντως σπασίκλα αδυνατώ να καταλάβω πώς "κάποιος με στοιχειώδη ευφυΐα" μπορεί να θεωρήσει ότι το επιπλέον αυτό απόσπασμα που παραθέτεις (και το οποίο είναι διαθέσιμο μέσω του λινκ που εισήγαγα σε όλους όσους το διαβάζουν - για το "συκοφαντικό" του πράγματος) υπονομεύει κατά οιονδήποτε τρόπο την κριτική που έκανα - ή αναιρεί την *ηθική* ασυνέπεια των δύο κειμένων του Δήμου.
Ο χρήστης Ανδρέας είπε…
Με βάση αυτά που παραθέτεις μπορείς να διαφωνίσεις μαζί του για το ποιους θεωρεί ότι κάνουν στείρα και ποιοι γόνιμη κριτική και όχι να θεωρείς πως η συλλογιστική του είναι λάθος. Φυσικά ο ίδιος θεωρεί για τον εαυτό του πως ασκεί γόνιμη κριτική (στην απολογία του), περίμενες κάτι διαφορετικό;
Ακόμα όμως κι αν παραβλέψουμε αυτό η όλη ιδέα είναι ατυχής γιατί αντιπαραθέτει ανθελληνισμό και αντιαμερικανισμό. Είναι σα να συγκρίνεις ποντίκια με ελέφαντες. Με άλλα λόγια, το συλλογιστικό οφσάιντ θεωρώ πως είναι δικό σου και όχι το Δήμου.
Ο χρήστης Ανδρέας είπε…
Και για να απαντήσω και στον phantasmak:
Γιατί θα έπρεπε να μην υπάρχουν κριτικοί σχολιαστές και στις ΗΠΑ;

Πολύ απλά ο Δήμου δε λέει πουθενά τέτοιο πράγμα. Αυτό είναι όμως δυστυχώς το νόημα που προκύπτει από το post.
Ο Δήμου κατονομάζει κάποιους που θεωρεί πως ασκούν στείρα κριτική. Δικαίωμα του, όπως και δικαίωμά σας να διαφωνειτε.
Ο χρήστης talos είπε…
Έχω ήδη απαντήσει αλλά το ξαναγράφω:

"Χρειάζεται πολύ φαντασία για να δει κανείς την προγραμματική συγγένεια εκείνων των Ελλήνων που στην Ελλάδα χαρακτηρίζουν "ανθέλληνα" τον Δήμου και (μερίδας έστω) εκείνων των Αμερικανών που χαρακτηρίζουν τον Τσόμσκι στην Αμερική αντιαμερικάνο; Το επιχείρημα δεν ισχύει εκτός Ελληνικών συνόρων;"

Ο ανθελληνισμός και ο αντιαμερικανισμός (όπως ο αντικινεζισμός και ο αντιγερμανισμός παλαιότερα) ανήκουν στην περιγραφική κλάση αντι-[insert nation here], που καταφανώς στερείται νοήματος. Όπως αναλύει ο Δήμου, του οποίου η συλλογιστική στον "ανθέλληνα" επί του θέματος δεν καταλαβαίνω σε τι δεν μεταφέρεται στην Αμερική, χρησιμοποιείται ως όρος επί ιθαγενών πολιτών, για να φιμώσει και να διαβάλει τις κριτικές φωνές σε κάποιον εθνικισμό. Πρόκειται για ολοκληρωτικής καταγωγής σύλληψη.

Το απόσπασμα που παράφρασα, στέκει λογικά αυτούσιο και αποδίδει το ίδιο ακριβώς νόημα. Κανένας διαχωρισμός δεν γίνεται (και ορθά) στον "Ανθέλληνα" μεταξύ "δημιουργικών" και "στείρων" ανθελλήνων.

Εκτός και αν υπάρχουν έθνη υπεράνω κριτικής - ή εκτός και αν πιστεύεις ότι οι ίδιοι που αποκαλούσαν τον Δήμου ανθέλληνα, θα δυσκολευόντουσαν να εντοπίσουν αντιπάλους "που ναι μεν ασκούν κριτική, αφετέρου όμως έχουν προτάσεις και θέσεις και δεν παραμένουν απλώς στο αφελές αντί-" -εξαιρώντας τον Δήμου από αυτους;

Και ως επίμετρο - εξαιρετικά συναφές με το θέμα - στα σημεία ιδίως που μιλάει γενικότερα, διαβάστε και την "απολογία ενός αντιαμερικανού"...
Ο χρήστης Ανδρέας είπε…
"Χρειάζεται πολύ φαντασία για να δει κανείς την προγραμματική συγγένεια εκείνων των Ελλήνων που στην Ελλάδα χαρακτηρίζουν "ανθέλληνα" τον Δήμου και (μερίδας έστω) εκείνων των Αμερικανών που χαρακτηρίζουν τον Τσόμσκι στην Αμερική αντιαμερικάνο; Το επιχείρημα δεν ισχύει εκτός Ελληνικών συνόρων;"

Κι εγώ ξανααπαντώ, ναι, χρειάζεται πολύ φαντασία με κάτι από παραλογισμό, διαποτισμένη με αντιπάθεια για για κάποιες από τις θέσεις του Δήμου, την κριτική του πχ για αριστεριστές Αμερικανούς.

Επαναλαμβάνω πως ο Δήμου δε λέει πουθενά πως είναι εναντίον της εσωτερικής κριτικής και αμφισβήτησης. Το κείμενο της απολογίας του είναι ύμνος στην εσωτερική κριτική και αμφισβήτηση. Αυτό όμως δεν του αφαιρεί το δικαίωμα να κάνει ο ίδιος κριτική σε "εσωτερικούς κριτικούς" άλλων χωρών. Ξεκαθαρίζει μάλιστα πως υπάρχουν και εσωτερικοί κριτικοί στις ΗΠΑ οι οποίοι κάνουν καλά τη δουλειά τους.

Αντί λοιπόν να χρησιμοποιείς τεχνάσματα για να ανακαλύπτεις ανύπαρκτα λάθη στη συλλογιστική του Δήμου και να διαστρεβλώνεις τις απόψεις του γράψε μας γιατί δε συμφωνείς με την κριτική που κάνει πχ στον Chomsky.

Κατά ένα λοιπόν ειρωνικό τρόπο, ο Δήμου σου έχει απαντήσει ήδη στην απολογία του:
"Κυρίως διότι οι περισσότερες από τις εναντίον μου επιθέσεις αφορούν πράγματα που δεν έχω πει ποτέ μου. Μου αποδίδονται σκέψεις, απόψεις και θεωρίες που ουδέποτε πίστεψα."
Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
Αν και δεν γνωρίζω ή διαβάζω τον κ. Δήμου πιστεύω ότι αυτό που θέλει να πει είναι πως από αυτούς που κριτικάρουν τις ΗΠΑ, οι πλείστοι το κάνουν χωρίς επιχειρηματολογία. Διαφωνούν γιατί ξέρουν ότι "έτσι πρέπει", γιατί οι Αμερικάνοι ξεκινούν πολέμους και επιθέσεις σε χώρες θέλοντας να επιβάλουν το δικό τους μοντέλο για τον κόσμο.

Αυτή δεν είναι κριτική, είναι απλά κάτι που εκφράζεται από παιδιά 15 χρονών μέχρι και τα δελτιά ειδήσεων.

Αντίθετα η κριτική δεν γίνεται απλά και μόνο για να πεις ότι διαφωνείς. Γίνεται με σκοπό να διορθωθούν καταστάσεις, να γίνει ωφέλιμη συζήτηση, να ακουστούν απόψεις.

Ακριβώς εδώ είναι το πρόβλημα που επισημαίνει ο Δήμου - θεοποιούμε κάποιους απλά και μόνο επειδή είναι αντι-Χ. Κατά τα άλλα εμείς σαν άτομα δεν κρίνουμε... δεχόμαστε μια ιδέα γιατί είναι η πιο ευρέως αποδεκτή. Δεν μελετάμε το θέμα αλλά εκείνους που υποστηρίζουν μια 'Α' άποψη.
Ο χρήστης talos είπε…
Σπασίκλα: ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω την άρνησή σου να δεις ότι οι επιθέσεις ως αντι-Χ από εθνικιστές του Χ, έχουν κάτι το κοινό.

Αλλά το "Κυρίως διότι οι περισσότερες από τις εναντίον μου επιθέσεις αφορούν πράγματα που δεν έχω πει ποτέ μου. Μου αποδίδονται σκέψεις, απόψεις και θεωρίες που ουδέποτε πίστεψα", ταιριάζει γάντι στον Τσόμσκυ. Τόσα χρόνια, στην Αμερική και εδώ ψάχνω έναν επικριτή του Τσόμσκυ που να έχει διαβάσει τι λέει και να του απαντά επί της ουσίας: είναι σχεδόν αδύνατον. Ο Brad de Long κάτι προσπάθησε στο www, αλλά και πάλι χωρίς αποτέλεσμα.

Έχω εξαιρετικά μεγάλη αμφιβολία αν ο Δήμου έχει διαβάσει Τσόμσκυ, πέρα από συνεντεύξεις...
Ο χρήστης Ανδρέας είπε…
"Έχω εξαιρετικά μεγάλη αμφιβολία αν ο Δήμου έχει διαβάσει Τσόμσκυ, πέρα από συνεντεύξεις..."

Γιατί δεν του στέλνεις ένα email; 99% θα σου απαντήσει.
Ο χρήστης talos είπε…
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
Ο χρήστης talos είπε…
Μια σειρά από ημέιλ με οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρέπει να έχω κάποιου είδους πρόβλημα να επικοινωνήσω τι ακριβώς λέω ... Ξαναπροσπαθώ:

Δεν έχω πρόβλημα με το ότι ο Δήμου διαφωνεί με τον Τσόμσκυ. Έχω πρόβλημα με το ότι ο Δήμου διαφωνεί με τον Τσόμσκυ (αν και θα με ενδιέφερε να μάθω πού και πώς) χαρακτηρίζοντάς τον αντι-αμερικάνο - χαρακτηρισμό κάτι που θα υπέθετα από την "απολογία ενός ανθέλληνα" ότι δεν θεωρούσε θεμιτό. Αν ο Έλληνας δεν είναι θεμιτό να χαρακτηριζεται ανθέλληνας επειδή κάνει κριτική (ανεξάρτητα από το αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε με αυτήν) στην πολιτική της κυβέρνησης, στο οικονομικό σύστημα, στην εξωτερική πολιτική, στις κοινωνικές σχέσεις και αξίες κτλ. της Ελλάδος, έπεται σχετικά ευθέως πιστεύω, ότι και ο Αμερικανός πολίτης που κάνει κριτική (ανεξάρτητα πάλι από τα αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε μαζί της) στο οικονομικό σύστημα, στην εξωτερική πολιτική, στις κοινωνικές σχέσεις και αξίες κτλ. των ΗΠΑ, δεν είναι θεμιτό επίσης να χαρακτηρίζεται αντιαμερικάνος (πέρα από περιπτώσεις εσκεμμένης πολιτικής πρόκλησης - αλλά σε αυτήν την περίπτωση θα έπρεπε ο ίδιος να αυτοαποκαλείται αντιαμερικάνος, κάτι που δεν ίσχύει ούτε για τον Τσόμσκυ ούτε για τον Βιντάλ). Προσεκτικότερη εξέταση δείχνει πιστεύω ότι και τα δύο αυτά επίθετα ανήκουν στο οπλοστάσιο των ιδεολόγων που θέλουν να αποσιωπήσουν κάθε κριτική προς το "έθνος" - αλλά εντέλει προς το *κράτος*. Οπότε είναι ατόπημα να τα υιοθετεί (ειδικά) ο Νίκος Δήμου...

Το ότι διαφωνούμε με τον ΝΔ και στην αποτίμηση του τι λέει ο Τσόμσκυ, είναι γεγονός, αλλά είναι άλλο θέμα.

Ελπίζω να έγινα σαφέστερος τώρα.
Ο χρήστης Ανδρέας είπε…
"Έχω πρόβλημα με το ότι ο Δήμου διαφωνεί με τον Τσόμσκυ (αν και θα με ενδιέφερε να μάθω πού και πώς) χαρακτηρίζοντάς τον αντι-αμερικάνο - χαρακτηρισμό κάτι που θα υπέθετα από την "απολογία ενός ανθέλληνα" ότι δεν θεωρούσε θεμιτό. Αν ο Έλληνας δεν είναι θεμιτό να χαρακτηριζεται ανθέλληνας επειδή κάνει κριτική (ανεξάρτητα από το αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε με αυτήν) [...]"

Εδώ γίνεται η παρεξήγηση. Το ανεξάρτητα "αν συμφωνούμε η διαφωνούμε από αυτή" είναι δικιά σου αυθαίρετη προσθήκη. Ξεχνάς πως στην απολογία ο Δήμου υπερασπίζεται τις απόψεις του. Αναφέρεται λοιπόν σε μια κριτική με την οποία συμφωνεί αφου είναι η δικιά του! Εκτός αν είναι σχιζοφρενής! Νομίζεις πως θα είχε πρόβλημα να χαρακτηρίσει ανθέλληνα πχ τον Πλέυρη; Και ο Πλεύρης κάνει εσωτερική κριτική. Δεν είμαι ο Δήμου, στοιχηματίζω όμως πως θα τον χαρακτήριζε άνετα ανθέλληνα γιατί θα θεωρεί πως η κριτική του και οι ιδέες του ειναι ηλίθιες και επικίνδυνες και βλάπτουν την Ελλάδα.
Το νόημα της απολογίας δεν είναι "Απαγορεύεται να χρησιμοποιούμε τη λέξη ανθέλληνας" αλλά "Κάποιος που κάνει γόνιμη εσωτερική κριτική φυσικά και δεν είναι ανθέλληνας". Γαμώτο μου, αυτό είναι κάτι παραπάνω από προφανές. Ο Δήμου λοιπόν ΕΙΝΑΙ θεμιτό να χαρακτηρίζει ανθέλληνα και αντιαμερικανό και δεν ξέρω 'γω τι άλλο όποιον πιστεύει πως ασκεί στείρα και ρηχή εσωτερική κριτική. Και αυτή είναι η άποψη του για Τσόμσκυ και Βιντάλ.

Σκοπός μου εδώ δεν είναι να θριαμβολογήσω ούτε να εντυπωσιάσω κανένα με τις απόψεις μου. Βρήκα την όλη συζήτηση ενδιαφέρουσα. Μου είναι όμως τρομερά δύσκολο να καταλάβω πως κάποιος μπορεί να φτάσει σε τέτοια απίθανα συμπεράσματα από δυο τόσο ξεκάθαρα κείμενα. Ο Δήμου γράφει με ένα πολύ απλό ύφος. Δεν είναι ούτε Ζουράρις, ούτε Βέλτσος.
Ο χρήστης talos είπε…
Μπάινουμε σε μια σημασιολογική ανάλυση η οποία κατά την γνώμη μου είναι υπερβολική μια και (θα ήθελα και καμιά τρίτη γνώμη) νομίζω ότι η λογική ασυνέπεια τεκμαίρεται μια χαρά... Αλλά ας προσπαθήσω μια τελευταία φορά:
Ο χαρακτηρισμός ανθέλληνας για τον Πλεύρη δεν θα ήταν ακριβής καθώς η λέξη κάνει δίκη προθέσεων: ανθέλληνας είναι εκείνος που είναι εναντίον των Ελλήνων (και είτε το κρύβει είτε το δηλώνει), όχι αυτός που κατά την γνώμη μου (σου, του) βλάπτει την Ελλάδα - διότι τότε ο Δήμου δεν θα είχε τίποτα να αντείπει στους επικριτές του μια και *κατά την γνώμη τους* βλάπτει την Ελλάδα με όσα γράφει.

Είναι επίσης σαφές ότι το "γόνιμη" και το "μη-γόνιμη" κριτική, είναι υποκειμενικές αξιολογήσεις που δεν έχουν σχέση με αυτό που έγραψε ο Δήμου. Ο ίδιος δεν κάνει πουθενά αυτήν την διάκριση στο αρχικό κείμενο. Το απόσπασμα που παρέθεσα παραλλαγμένο από τον "Ανθέλληνα", δεν δηλώνει πουθενά τέτοια διάκριση. Θεωρώ ότι η μεταφορά ήταν απόλυτα θεμιτή. Δεν θεωρώ ότι τον έχω αδικήσει τον Δήμου στην συγκεκριμένη (ή στην προηγούμενη) αναφορά. [Αν θες μπορείς όμως Σπασίκλα να μου εξηγήσεις με ποιον τρόπο είναι αντιαμερικάνοι (δηλαδή εναντίον της αμερικής και των αμερικανών) ο Τσόμσκυ και ο Βιντάλ, για να ξεφύγουμε από τις ασκήσεις ερμηνευτικής και να πάμε στην ουσία.]

Παρεμπιπτόντως ειλικρινά αμφιβάλλω ότι ο Δήμου θα αποκαλούσε οποιονδήποτε "ανθέλληνα"... Ίσως να έχω άδικο, αλλά δεν το νομίζω.
Ο χρήστης Ανδρέας είπε…
"Παρεμπιπτόντως ειλικρινά αμφιβάλλω ότι ο Δήμου θα αποκαλούσε οποιονδήποτε "ανθέλληνα"... Ίσως να έχω άδικο, αλλά δεν το νομίζω."

Κι εγώ αμφιβάλλω αλλά ίσως για διαφορετικά αίτια. Ανθελληνισμός υπάρχει σε πολύ μικρό βαθμό. Είναι σύμπτωμα τις μεγάλης ιδέας που έχουμε για τον εαυτό μας, πως όλοι ασχολούνται μαζί μας και θέλουν να μας καταστρέψουν. Απλά, είμαστε πολύ ασήμαντοι ως χώρα για να ασχολείται κάποιος μαζί μας. Άντε να δεχτώ το πολύ κάτι ακροδεξιούς Τούρκους σαν ανθέλληνες.

Αντίθετα ο αντιαμερικανισμός είναι κάτι ευρύ και διαδεδομένο παγκοσμίως και έχει να κάνει με το μέγεθος των ΗΠΑ, την ανομοιογένειά της ως ομοσπονδία, τη στρατιωτική της ισχύ, την εξωτερική της πολιτική, το πολιτικοοικονομικό της σύστημα και άλλα πολλά. Αυτο και εννοούσα προηγουμένως όταν έλαγα πως δεν μπορείς απλα να λες αντί-Χ και να βάζεις στο Χ ότι χώρα θέλεις. Οι λεκτικές έννοιες δεν είναι μαθηματικές μεταβλητές.

Περί Τσόμσκυ τώρα, δεν είμαι ο ειδικός να μιλήσω. Μπορεί όμως να γίνει συζήτηση με αναφορά σε συγκεκριμένο κείμενο που είναι προσβάσιμο από Internet.
Ο χρήστης Sraosha είπε…
Ο Δήμου έχει κατά καιρούς υπάρξει η φωνή της "συνείδησης" σε αυτόν τον τόπο.

Ωστόσο όσα επισημαίνεις είναι και ενδιαφέροντα και εύστοχα και ορθά.
Ο χρήστης lazopolis είπε…
Σχετικά με το σημασιολογικό παρτυ, να προσθέσω παρ'οτι το ανακάλυψα αργά, οτι μάλλον ο Δήμου θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει άλλον όρο (αντί του λαϊκιστικότατου αντι-αμερικανισμού) μια και μάλλον δεν υποννοεί οτι ο Τσόμσκυ έχει την πρόθεση να βλάψει το κύρος των ΗΠΑ, αλλά οτι (κατά τη γνώμη του Δήμου) οι ιδέες του έχουν τέτοιο αποτέλεσμα. Ατυχής επιλογή ορολογίας.

Επίσης, η προσφυγή στον υποκειμενισμό ("Ο Δήμου λέει πως κατά τη γνώμη του, και όχι αντικειμενικά, ο Τσόμσκυ είναι αντι-αμερικάνος") είναι ένα κάπως λεπτό σημείο σοφιστικού (κατά τη γνώμη μου :) ) ελιγμού. Ο Δήμου λέει τη γνώμη του, κι αυτή είναι οτι ο Τσόμσκυ είναι αντικειμενικά αντι-αμερικάνος. Αν η γνώμη του ήταν μια υποκειμενική κρίση χωρίς να διεκδικεί αντικειμενικό κύρος, θα ήταν τελείως άχρηστη και θα την κρατούσε για τον εαυτό του.
Ο χρήστης talos είπε…
L'aventura: Αυτό που με απασχολεί είναι όχι το σχόλιο ή η θέση του Δήμου με την οποία συχνότερα διαφωνώ παρά συμφωνώ, αλλά το γεγονός ότι ξεπέφτει στην χρήση ιδεολογικά φορτισμένων χαρακτηρισμών -*παρά* την οξυδέρκειά του σε τέτοια θέματα. Αυτή η υποχώρηση είναι που θεωρώ πως είναι σημείο των καιρών και της υποχώρησης της κριτικής σκέψης μπροστά σε (ποικίλα) στερεότυπα. Κόκκινο πανί δεν μου είναι καθόλου - ίσα-ίσα δήλωσα εξαρχής ότι μου είναι συμπαθής ως δημόσια εικόνα (δεν τον ξέρω τον άνθρωπο)

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Τα πολλά πρόσωπα της ψηφιακής λογοκρισίας

Μετεκλογικά

Βαϊμάρη και αντιφασισμός, μια ιστορική σημείωση